YANMA KİMYASININ TEMEL KAVRAMLARI :

  

1- YAVAŞ YANMA : Demir (Fe) ve Bakır (Cu) gibi metallerin, zamanla havanın  oksijeni ile birleşmesi sonucunda ( FeO ” Demiroksit ” ve CuO ” Bakıroksit ” oluşması) ortama ısı ve ışık açığa çıkarmadan,  meydana gelen yanma olayına (Oksitlenme - Paslanma) YAVAŞ YANMA denir. 
 

2- KENDİLİĞİNDEN YANMA : Yavaş yanmanın, zamanla hızlı yanma haline dönüşmesidir. 

Özellikle yağ ve yağlı yüzeyler, normal hava sıcaklığında, oksijen ile birleşmek sureti ile kolayca oksitlenmeye başlar ve oksijen ile yağın birleşmesi sonucu ısı oluşur, bir süre sonra oluşan ısı, alevlenme derecesine ulaşır ve madde kendiliğinden alev alır. 

Örnek : Bezir yağına bulaşmış bir benzinin, bir süre sonra kendi kendine alev alarak yanmaya başlamasıgibi. 
 

3- HIZLI YANMA :  Alev, Kuvvetli Isı, Işık, Korlaşma gibi dışarıdan görülen yanma şeklidir. ALEVLİ YANMA ve ALEVSİZ YANMA (Kor halinde yanma) gibi iki şekilde meydana gelir. 
 

Alevli ve Alevsiz Yanmanın bir arada görüldüğü yakıtlar ;

·         Kömür içeren katı yakıtlar

·         Karbonhidrat içeren katı yakıtlar (Nişasta, Şeker )

·         Selüloz / lignin vb bitkisel esaslı maddeler (Tahta, Saman)

·         Erimeyen, ısıya dayanıklı plastikler 

Sadece Yüzey Yanmasının görüldüğü yanıcı maddeler ;

·         Saf Karbon , Kolay oksitlenen ametaller (Kükürt, Fosfor)

·         Kolay oksitlenen metaller (Magnesyum,Alüminyum, Uranyum, Sodyum) 
 

4- PATLAMA ve PARLAMA ŞEKLİNDE YANMA : 

Patlama ve parlama şeklinde yanmanın, hızlı yanmadan farkı, enerji boşalma hızının çok yüksek olmasıdır.

Patlama ve parlama yangın nedeni değil bir sonuçtur.

Patlama ve parlama şeklinde yanma, genel olarak 4 grupta toplanmaktadır. 

a) YANMA SONUCU OLUŞAN PATLAMALAR ( Çok hızlı oksitlenme) :

Parlayıcı, buhar, gaz ve tozun, sınırlı bir alanda çok hızlı oksitlenmesi neticesinde meydana gelen patlamalar ve parlamalardır. 

Örnek : Benzin buharı, Metan gazı ve LPG gibi gazların hava ile karışımı, Nişasta, Un tozu ve diğer organik tozların hava ile belirli oranlardaki karışımları, Aseton buharı, Magnezyum tozları gibi. 

b) BOZUNMA SONUCU OLUŞAN PATLAMALAR ( Çok hızlı ayrışma ) :

Kimyasal yapıları kararsız maddelerin, çok hızlı ayrışma sonucu oluşan patlamalardır. Bu tür patlamalar için, ortamda hava yada oksijen bulunması gerekmez. 

Örnek : TNT, Dinamit, Karabarut, Roket yakıtı gibi. 

c) YÜKSEK BASINÇ SONUCU PATLAMALAR :Basınçlı kapların  veya kazanların içinde oluşan, yüksek basınç sebebi ile meydana gelen patlamalardır. 

d) NÜKLEER PATLAMALAR :

Nükleer bozunma sonucu maddenin enerjiye dönüşmesi ile ortaya çıkan ani enerji boşalmalarıdır. 

Örnek : Hidrojen ve Uranyum bombasının patlaması