ASETİLEN
Asetilen gazı; renksiz, sarımsak kokulu, şiddetli yanıcı, havadan hafif , zehirli etkisi olmayan fakat havanın oksijenini azaltarak boğucu etki yaratabilecek bir gazdır.
Asetilen sanayide karpitin su ile reaksiyonundan elde edilir.
Asetilen maddesi çok yanıcı oluşunun yanı sıra, katı ve sıvı fazlarında iken oldukça kararsız bir özellik gösterir. Bu özelliğinden dolayı asetilen yanlış kullanımda yada yanlış depolamada oldukça tehlikeli sonuçlar doğurabilir.
Asetilen için kullanılan tüm malzemeler asetilenin özelliklerine uygun olmalıdır. Bu neden ile ekipman ve malzeme seçilirken çok dikkat edilmelidir. Hatta giyilen giysiler dahi önemlidir.
Asetilen yanma esnasında çıkardığı yüksek ısıdan dolayı endüstride çok yaygın olarak kullanılır.Asetilen, diğer fuel-gazlarla karşılaştırıldığında en az oksijen tüketimiyle en yüksek alev hızına (6.9 m/sn) ve alev ısısına ulaşan gazdır (31600C).
Serbest asetilen gazı hiçbir zaman 15 psig(1.013 bar) basıncın üstüne çıkarılmamalı ve kullanılmamalıdır. Asetilen tüpleri için 500C çok tehlikeli bir sıcaklıktır. Kesinlikle tüplerin bu sıcaklığa ulaşmaması gerekmektedir.
Fiziksel özellikleri :
| Kimyasal Simgesi | : C2H2 |
| Fiziksel durumu | : Çözünmüş gaz |
| Molekül ağırlığı | : 26 |
| Görünüş | : Renksiz, sarımsak kokulu |
| Yoğunluk | : 1.086 kg/ m3 ( 21.10C ) |
| Erime noktası | : - 80.8 0 C |
| Kaynama noktası | : -84.0 0 C ( 1 atm ) |
| Kritik basınç | : 61.9 bar |
| Kritik sıcaklık | : 35.20C |
| Yanma ısısı | : 20,800 Btu/lb ( 11545 k cal/kg) |
| Yanma aralığı( havada ) | : 2.4 - 85% hacimce |
Depolama :
Asetilen içerisinde porosite bulunan basınçlı kaplarda, çözücü( aseton, di metil formamid, ...) içerisinde çözünmüş halde depolanır.
Yangın ve patlama :
Asetilen yanıcı ve patlayıcı bir madde olduğu için muhafaza kapları , güneş ışığından korumalı olarak havadar yerlerde depolanır. Kaplar civarında sigara içmek ve buralara ateş ile yaklaşmak tehlikelidir.
Yangın esnasında mümkün ise gaz akışı durdurulur, yangına maruz kalmış kap su ile soğutulur ve mümkün ise yangın mahallinden uzaklaştırılır.. Karbondioksit ve kuru kimyevi maddelerde yangın söndürme maddeleridir.
Karpit yangınlarına su ile müdahale edilmez.
Acil durum ve ilk yardım :
Asetilen gazı solukla içeriye çekilmiş ise hasta açık alana çıkarılır. Solunum güçlüğü var ise ilave oksijen verilerek yapay solunum yaptırılır. Sıcak tutulur ve dinlendirilir.Hastanın durumu takip edilir ve doktora haber verilir.
Kaçak gaz veya yanma gazları ile kirlenmiş alan havalandırılır.
Yangın esnasında mümkün ise gaz akışı durdurulur, yangına maruz kalmış kap su ile soğutulur ve mümkün ise yangın mahallinden uzaklaştırılır.. Karbondioksit ve kuru kimyevi maddelerde yangın söndürme maddeleridir.
Karpit yangınlarına su ile müdahale edilmez.
Acil durum ve ilk yardım :
Asetilen gazı solukla içeriye çekilmiş ise hasta açık alana çıkarılır. Solunum güçlüğü var ise ilave oksijen verilerek yapay solunum yaptırılır. Sıcak tutulur ve dinlendirilir.Hastanın durumu takip edilir ve doktora haber verilir.
Kaçak gaz veya yanma gazları ile kirlenmiş alan havalandırılır.