OZON TABAKASINI İNCELTEN MADDELERİN AZALTILMASINA DAİR YÖNETMELİK
Bu Yönetmelik, 25 Temmuz 1999 tarih ve 23766 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanmıştır.
BİRİNCİ BÖLÜM
AMAÇ, KAPSAM, HUKUKİ DAYANAK VE TANIMLAR
Amaç
Madde 1 - Bu Yönetmeliğin amacı, ülkemizin taraf olduğu Ozon Tabakasını İncelten Maddelere Dair Montreal Protokolü ve değişiklikleri ile kontrol altına alınan maddelerin kullanılmasına ve bazılarının tüketiminin bir takvim çerçevesinde azaltılarak kullanımdan kaldırılmasına ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
Madde 2 - Bu Yönetmelik, kontrol altına alınan maddelerin dış ticaretini, kullanımını, bu maddelerin ve bu maddeleri içeren ürünlerin piyasaya sunulmasını, 1999 yılı sonrası ithalat ve kullanımları ile kamuoyunun bilgilendirilmesini kapsar.
Hukuki Dayanak
Madde 3 - Bu Yönetmelik Ozon Tabakasının Korunmasına Dair Viyana Sözleşmesi hükümleri ile Ozon Tabakasını İncelten Maddelere Dair Montreal Protokolü hükümlerine, 443 sayılı Çevre Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci maddesinin (a) bendine ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 13 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4 - Bu Yönetmelikte geçen;
Bakanlık: Çevre Bakanlığını,
Müsteşarlık: Dış Ticaret Müsteşarlığını,
Dağıtıcı: Ozon tabakasını incelten herhangi bir maddeyi ithalatçılardan alarak bunu ülke içinde bir son kullanıcıya satan kişi veya kuruluşu,
Son Kullanıcı: Ozon tabakasını incelten bir maddeyi kullanarak, herhangi bir yöntemle ve herhangi bir formda ürün hazırlayan veya bu maddeyi kullanarak dolum, bakım ve onarım yapan, servis hizmeti veren veya bu madeyi üretim faaliyeti sırasında herhangi bir şekilde kullanan kişi veya kuruluşu,
Zorunlu Kullanım Alanı: Canlı yaşamı, çevre veya ulusal güvenlik açısından, ozon tabakasını incelten maddelerin uygun alternatiflerinin bulunmadığı kullanım alanlarını,
Tüketim Miktarı: Ozon Tabakasını İncelten Maddelere Dair Montreal Protokolü uyarınca, Türkiye'nin uymakla yükümlü olduğu azaltma takvimi çerçevesinde belirlenen ve ülke içi üretim miktarı ile ithal edilen ozon tabakasını incelten madde miktarından bu maddelerin ihraç edilen miktarının çıkarılması suretiyle elde edilen miktarı,
Montreal Protokolü: Ozon Tabakasını İncelten Maddelere Dair Montreal Protokolünü,
Çok Taraflı Fon: Montreal Protokolünün 10 uncu maddesi uyarınca, Protokolün 5 inci maddesi çerçevesinde faaliyet gösteren ülkelerin Protokole uyumda karşılaşacakları ek maliyetleri karşılamak üzere, gelişmiş taraf ülkelerin katkılarından oluşturulan Montreal Protokolünün Uygulanması İçin Çok Taraflı Fon'u,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
TEMEL İLKELER
Azaltma Takvimi
Madde 5 - Montreal Protokolü ve değişiklikleri uyarınca üretimi, tüketimi ve ticareti kontrol altına alınan Triklorflormetan (CFC-11), Diklordiflormetan (CFC-12), Triklortrifloretan (CFC-113), Diklortetrafloretan (CFC-114) ve Klorpentafloretan (CFC-115), 1,1,1-Trikloretan ve Karbontetraklorür maddelerinin tüketiminin 1 Ocak 2000 tarihine kadar sıfırlanması zorunludur. Bu hüküm, Bakanlıkça yayımlanacak bir tebliğ ile belirlenen zorunlu kullanım alanlarına ve çalışması bu maddelere bağlı ve halen kullanımda olan ekipmanın servis ihtiyacı için gerek duyulan kullanımlara uygulanmaz.
Bu maddelere ait azaltma takvimi ile azaltma takviminin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin İthaline İlişkin İthalat Tebliği çerçevesinde Müsteşarlıkça belirlenir. 1 Ocak 2000 tarihinden önce gerekli görülmesi durumunda belirlenen azaltma takviminde değişiklik yapılabilir.
Halonların Kullanımına İlişkin Esaslar
Madde 6 - Montreal Protokolü ile kontrol altına alınan Bromklordiflormetan (Halon-1211), Bromtriflormetan (Halon-1301) ve Dibromtetrafloretan (Halon-2402) maddelerinin 5 inci madde uyarınca yayımlanacak tebliğ ile belirlenen zorunlu kullanım alanlarının dışında yeni kurulacak sabit yangın söndürme sistemleri ve elde taşınabilen yangın söndürücülerde kullanılması yasaktır.
Halen sabit yangın söndürme sistemlerine sahip bulunan kurum, kuruluş ve işletmeler, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden itibaren 3 ay içerisinde Bakanlığa sistemlerinde ne kadar halon bulunduğuna dair bildirimde bulunmak zorundadır. Bu bildirimde bulunanların bir yangın sonrasında sistemleri boşaldığında, bu sistemlerin ekonomik ömürleri dolana kadar ihtiyaç duyacakları halonun ithalatına ilişkin esaslar, Müsteşarlıkça belirlenir.
Ancak ithalat yoluyla temin edilecek halonun miktarı, Montreal Protokolü uyarınca Türkiye'nin uymakla yükümlü olduğu, bu maddelere ait yıllık tüketim miktarını aşamaz.
Birinci fıkrada sayılan maddeleri sabit yangın söndürme sistemleri dışında kullananlar da halon stoklarına ve bu stokların nerelerde kullanıldığına dair bilgileri bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden itibaren 3 ay içinde Bakanlığa bildirmek zorundadır.
Birinci fıkrada sayılan maddelerin soğutucularda kullanımı 1 Ocak 2000 tarihinden itibaren yasaktır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KONTROL ALTINDAKİ MADDELERİN DIŞ TİCARETİ
İthalatçıların Kontrol Belgesi Alma, Kayıt Tutma ve Bildirim Yükümlülüğü
Madde 7 - Metil bromür maddesi hariç olmak üzere, Montreal Protokolü ve değişiklikleri ile kontrol altına alınan ozon tabakasını incelten maddeleri ithal edenler, Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Madde ve Atıklara İlişkin Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği çerçevesinde Bakanlıktan kontrol belgesi almak zorundadır.
Ozon tabakasını incelten kontrol altına alınmış herhangi bir maddeyi saf veya karışım içinde ithal edenler üçer aylık dönemlerde ithal ettikleri maddenin miktarını, menşeini, alıcısını ve her alıcıya verilen miktarı Bakanlığa bildirmekle yükümlüdür. Ozon tabakasını incelten maddelerin dağıtıcıları da aynı dönemler için satışların kayıtlarını tutmak ve bunları 5 yıl süreyle muhafaza etmek zorundadır. Bütün kayıtlar, alıcının adı ve adresi, EK-1'de yer alan son kullanım alanları ve temin edilen ozon tabakasını incelten maddenin satılan miktarını içerecek şekilde tutulur.
Tutulan kayıtlar üçer aylık dönemlerin bitiminden itibaren 15 gün içinde Bakanlığa gönderilir ve bu kayıtlar her an denetime hazır bulundurulur. Yetkili kişilerce imzalanarak gönderilecek olan kayıtlar gizli tutulur ve sadece bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde kullanılır.
Önceki Yıllara İlişkin Bildirim Yükümlülüğü
Madde 8 - Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden itibaren, ithalatçılar, kontrol belgesi almak için başvuruda bulundukları tarihten önceki 3 yıl içinde ithal ettikleri ozon tabakasını incelten maddelerin miktarını ve 1996-1998 yıllarında dağıtıcı veya son kullanıcıların adları ile bunlara satılan miktarlara ait bilgileri Bakanlığa göndermekle yükümlüdür.
Geri Kazanılmış, Yeniden İşlenmiş, Arıtılmış Maddelerin İthalatı
Madde 9 - Ozon tabakasını incelten geri kazanılmış, yeniden işlenmiş, arıtılmış veya kullanılmış maddelerin ithalatı Müsteşarlığın iznine tabidir. Bu maddelerin, saflık özellikleri ve bu maddeleri işlemek isteyenlerin sahip olmaları gereken ekipmanla ilgili kurallar Bakanlık tarafından yayımlanacak bir tebliğ ile belirlenir.
İhracatın Kontrolüne Dair Düzenlemeler
Madde 10 - Ozon tabakasını incelten maddelerin ihracatının kontrolüne ilişkin düzenlemeler, Bakanlığın uygun görüşü alınarak Müsteşarlıkça yapılır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
OZON TABAKASINI İNCELTEN MADDELERİN
ÜRETİM VE KULLANIMI
Kullanım Yasaklaması
Madde 11 - Müsteşarlık, 1 Ocak 2000 tarihinden önce 5 ve 6 ncı maddeler kapsamındaki ozon tabakasını incelten maddelerin bazı alanlarda kullanımını bir tebliğ ile yasaklayabilir.
Aerosol Ürünlerine İlişkin Yasaklama
Madde 12 - Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren 5 inci maddede yer alan ozon tabakasını incelten maddelerin "inhaler"ler dışında herhangi bir aerosol ürününde kullanılması yasaktır.
Halonlu Yangın Söndürücülerin Test ve Personel Eğitiminde Kullanımı
Madde 13 - 6 ncı maddede yer alan ozon tabakasını incelten maddelerin elde taşınabilen yangın söndürücü veya sabit yangın söndürme sistemlerinin test edilmesi ve personel eğitimi için kullanılması yasaktır.
Bu yasağa uyulmadığı takdirde, bunların gerçekleştirildiği tesisler için herhangi bir ozon tabakasını incelten madde tahsisatı yapılmaz.
Ürün İthalatının Yasaklanması
Madde 14 - Müsteşarlık, EK-2'de yer alan ve 5 ve 6 ncı maddeler kapsamındaki ozon tabakasını incelten maddelerin herhangi birini içeren ürünlerin bazılarının veya tamamının ithalatını yasaklayabilir.
Kontrol Altındaki Maddelerin Üretimi
Madde 15 - Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden itibaren ozon tabakasını incelten kontrol altındaki maddeleri üretmek amacıyla tesis kurulamaz.
Yeni kurulacak tesislerde 5 inci madde kapsamındaki ozon tabakasını incelten maddelerin doğrudan veya hammadde olarak kullanılması yasaktır.
Laboratuvar ve Analitik Ekipmana İlişkin İstisna
Madde 16 - Laboratuvar ve analitik ekipmanda kullanılacak 5 ve 6 ncı maddeler kapsamındaki ozon tabakasını incelten maddeler için bu Yönetmelik çerçevesinde bir tebliğ yayımlanana kadar herhangi bir yasaklama veya kısıtlamaya gidilemez.
BEŞİNCİ BÖLÜM
1 OCAK 2000 TARİHİNDEN SONRAKİ
İTHALAT VE KULLANIMLAR
Kullanım Sınırlaması
Madde 17 - 1 Ocak 2000 ile 1 Ocak 2010 tarihleri arasında 5 inci madde kapsamındaki ozon tabakasını incelten maddelerin kullanımı, sadece kullanımda olan ve bu maddeleri içeren cihazların bakım, onarım ve servis ihtiyaçlarıyla sınırlıdır.
Bu maddelere her yıl duyulan ihtiyaç miktarı Bakanlık ve Müsteşarlıkça birlikte tespit edilir. İhtiyaç duyulan miktarın ithalatına ilişkin esaslar Müsteşarlıkça belirlenir. İhtiyaç miktarı, Türkiye'de geri kazanılmış madde miktarı dahil edilmeksizin tespit edilir. Ancak bu miktar, Montreal Protokolü uyarınca, Türkiye'nin uymakla yükümlü olduğu, 5 inci madde kapsamındaki ozon tabakasını incelten maddelere ait yıllık tüketim miktarını aşamaz.
Son Kullanıcıların Yeterlik Esasları
Madde 18 - 1 Ocak 2000 tarihinden sonra zorunlu kullanım alanları ile servis, bakım ve onarım işlemleri için 5 ve 6 ncı maddeler kapsamındaki ozon tabakasını incelten madde ithal etmek veya dağıtmak isteyenler, kayıt olmak üzere Bakanlığa başvurmak zorundadır.
Birinci fıkrada belirtilen maddelerin son kullanıcılarının yeterlik esasları ve meslek standartları, Bakanlığın koordinatörlüğünde, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Müsteşarlık, Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği, Türkiye Esnaf ve Küçük Sanatkarları Konfederasyonu, Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı, Türk Standartları Enstitüsü ve Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği tarafından ortaklaşa belirlenir ve tebliğ şeklinde yayımlanır.
Son kullanıcıların listesi, bu yeterlik esasları ve meslek standartları çerçevesinde, Bakanlığın koordinatörlüğünde ikinci fıkrada belirtilen kuruluşlar tarafından belirlenir ve Bakanlıkça onaylanır.
Birinci fıkrada belirtilen kayıtlı ithalatçılar ve dağıtıcılar ile onaylı son kullanıcıların listesi her 3 ayda bir Bakanlıkça Resmi Gazete'de ilan edilir. İthalatçı veya dağıtıcıların bu listede yer almayanlara ozon tabakasını incelten madde satması yasaktır.
1 Ocak 2000 Tarihinden Sonraki Satışlar
Madde 19 - 18 inci madde uyarınca 1 Ocak 2000 yılından sonra 5 ve 6 ncı maddeler kapsamındaki ozon tabakasını incelten maddelerin sadece kayıtlı dağıtıcılar ile onaylı son kullanıcılara satılacağının ithalatçılar tarafından taahhüt edilmesi halinde Bakanlıkça kontrol belgesi düzenlenir. Kayıtlı ithalatçı ve dağıtıcılar bu maddeleri sadece yeniden işleme ekipmanı olan onaylı son kullanıcılara satmakla yükümlüdür.
Kesin Kullanım Yasağı
Madde 20 - 1 Ocak 2010 tarihinden itibaren 5 ve 6 ncı maddeler kapsamındaki ozon tabakasını incelten maddelerin Türkiye sınırları içinde kullanımı yasaktır.
İstisnalar
Madde 21 - Zorunlu kullanım alanlarında kullanılacak olan 5 ve 6 ncı maddeler kapsamındaki ozon tabakasını incelten maddeler için 17 ve 20 nci madde hükümleri uygulanmaz.
ALTINCI BÖLÜM
ÇEŞİTLİ VE SON HÜKÜMLER
Kontrol Altındaki Maddelerin ve Bu Maddeleri İçeren Ürünlerin Piyasaya Sunulması
Madde 22 - 5 ve 6 ncı maddeler kapsamındaki ozon tabakasını incelten maddelerin ithalatçıları, maddenin taşındığı paketin ya da kabın üzerine, görülecek şekilde "OZON TABAKASINA ZARAR VERİR" uyarısını yazmakla yükümlüdür. EK-2'de yer alan ürünlerin ithalatçıları da, ithalata eşlik eden belgelerde, ithal edilen ürünün içerisinde bulunan maddenin isminin geçmesini temin etmekle yükümlüdür. Bu amaçla, ithalatçılar söz konusu ürünün ihracatçısı veya üreticisi tarafından düzenlenip ilgili ülke yetkili mercilerince onaylanmış ve ürünün üretilmesinde 5 ve 6 ncı maddeler kapsamındaki ozon tabakasını incelten maddelerin kullanılmadığına dair bir ibarenin yer aldığı belgeyi gümrüklere ibraz etmek zorundadır. Bu tür belgelerin temin edilemediği durumlarda, fiili ithalat öncesinde, gümrük laboratuvarlarında veya buralarda yapılamadığı takdirde Gümrük Müsteşarlığınca belirlenecek kamu kuruluşlarına ait laboratuvarlarda ithalatçı tarafından yaptırılacak teknik incelemelerde söz konusu ürünlerin 5 ve 6 ncı maddelerde belirtilen ozon tabakasını incelten madde içermediğinin tespit edilmesi gerekir.
Kamuoyu Ve Sanayicilerin Bilgilendirilmesi
Madde 23 - Bakanlık alternatif madde ve/veya teknolojiler konusunda kamuoyunu ve sanayicileri bilgilendirir.
Soğutucu ve Klima Ekipmanının Servis ve Teçhizine İlişkin Esaslar
Madde 24 - Bakanlık ozon tabakasını incelten madde kullanan küçük ölçekli işletmeler ile bakım, onarım ve servis istasyonlarını bilgilendirmek için gerekli bütün tedbirleri alır. Bu çerçevede Bakanlık, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı, Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı, Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği, Türkiye Esnaf ve Küçük Sanatkarları Konfederasyonu, Madeni Eşya Sanayicileri Sendikası ve Türk Standartları Enstitüsü ile işbirliği yapar. Bakanlık ilgili kuruluşların görüşlerini ve yürürlükteki mevzuatı da gözönüne alarak, soğutucu ve klima ekipmanının servisi ve teçhiz edilmesine ilişkin esasları bir tebliğ ile düzenler.
Kamu Kurum Ve Kuruluşlarınca Yapılacak Alımlar
Madde 25 - Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden itibaren bütün kamu kurum ve kuruluşları yapacakları alımlar ve açacakları ihaleler sırasında, üretimde ozon tabakasını incelten maddelerin alternatiflerini kullanan ve/veya içeren ürünlerin seçilmesi konusunda gerekli özeni gösterirler.
Cezai Müeyyideler
Madde 26 - Bu Yönetmeliğe aykırı davrananlar hakkında 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 20 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi hükmü uygulanır.
Ayrıca Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Madde ve Atıklara İlişkin Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği çerçevesinde Bakanlığın kontrolüne tabi olan ozon tabakasını incelten maddelerin ithalatçılarının kontrol belgesi ile ilgili hükümlere uymaması durumunda, bu firmalara yeni bir kontrol belgesi düzenlenmez ve bunlar hakkında Dış Ticarette Teknik düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi Kararı çerçevesinde gerekli cezai müeyyideler uygulanır.
Bu Yönetmeliğin 18 ve 19 uncu maddelerine aykırı davranan ithalatçılara bir daha kontrol belgesi düzenlenmez. Bu hükümlere aykırı davranan ithalatçı ve dağıtıcılar, ihlalin tespit edilmesini müteakip 18 inci madde çerçevesinde yayımlanacak listeden çıkartılır. Bu karar Resmi Gazete'de ilan edilir.
Ozon Tabakasını İncelten Maddeler Atıklarının Bertarafı
Madde 27 - 5 ve 6 ncı maddelerde yer alan ozon tabakasını incelten maddelerin atıklarının bertarafı konusunda 27.08.1995 tarihli ve 22387 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği çerçevesinde gerekli tedbirler alınır. Bu tür atığı bulunanlar Bakanlığa bildirimde bulunmakla yükümlüdür.
Köpük Sektörü Değişim Projeleri
Madde 28 - Çok Taraflı Fon kaynakları ile finanse edilecek köpük (sünger) sektörü değişim projelerinde, üretimde metilen klorür kullanmayan teknolojilere öncelik tanınır. Bu durum Bakanlık tarafından Çok Taraflı Fon'un icracı kuruluşlarına bildirilir.
Yürürlük
Madde 29 - Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 30 - Bu Yönetmelik hükümlerini Çevre Bakanı ve Dış Ticaret Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan yürütür.
EK-1
KONTROL ALTINDAKİ MADDELERİN SON KULLANIM ALANLARI
1) Soğutucu Üretimi
1.1) Ev ve ticari nitelikli soğutucu ve klima/ısı pompası sistemleri
1.1.1) Buzdolapları
1.1.2) Dondurucular
1.1.3) Nem alıcılar
1.1.4) Su soğutucuları
1.1.5) Buz ve dondurma makinaları
1.1.6) Klima (mobil/merkezi) ve ısı pompası sistemleri (bu başlık altındakiler için ev tipi veya ticari nitelikli ayrımı yapılacaktır)
2) Aerosol Üretimi
2.1) Tıbbi müstahzar üretimi
3) Yangın Söndürme
3.1) Sabit yangın söndürme sistemlerindeki kullanım
3.2) Elde taşınabilen yangın söndürücülerdeki kullanım
4) Köpük (Sünger) Üretimi
4.1) Sert poliüretan köpükler
4.1.1) Yalıtım panelleri
4.1.2) Soğutucu yalıtımı
4.2) Boru izolasyon maddeleri üretimi
4.3) Esnek sünger üretimi
4.4) Integral skin
5) Çözücü Olarak Kullanım
5.1) Metal temizlemede
5.2) Elektronik temizleme
5.3) Tekstil temizleme
5.4) Diğer (açık olarak belirtilecek)
6) Laboratuvar ve Analitik Ekipman
6.1) Laboratuvar ekipmanı
6.2) Analitik ekipman
EK-2
KONTROL ALTINDAKİ MADDELERİ İÇEREN ÜRÜNLER LİSTESİ
G.T.İ.P. Madde İsmi
3305.30.00.00.00 Saç spreyleri
3307.10.00.90.19 Yalnız traş köpükleri ve jelleri
3307.20.00.00.00 Vücut deodorantları ve ter kokusunu önleyici deodorantlar
3307.49.00.00.00 Yalnız sprey şeklinde olanlar
34.05 Yalnız sprey boya ve cilalar
38.08 Yalnız aerosoller (sprey şeklinde olanlar)
3910.00 Yalnız silikon aerosoller (sprey şeklinde olanlar)
8414.30 Soğutma cihazlarında kullanılan kompresörler
84.15 Klima cihazları (motorlu bir vantilatör ile nem ve ısıyı değiştirmeye mahsus tertibatı olanlar) (nemin ayrı olarak ayarlanamadığı cihazlar dahil) (8701-87.05 pozisyonlarındaki motorlu araçlara monte edilmiş olsun olmasın) (8415.90 hariç)
84.18 Buzdolapları, dondurucular ve diğer soğutucu ve dondurucu cihazlar (elektrikli olsun olmasın); ısı pompaları (84.15 pozisyonundaki klima cihazları hariç) (8418.91.00.00.00; 8418.99 hariç)
84.24.10 Yangın söndürme cihazları (doldurulmuş olsun olmasın)
(8424.10.10.00.00 hariç)